Θέση: Κάτω από τη Στοά του Αττάλου [Towsend, R.F., The Athenian AgoraXXVII. The East Side of the Agora. The Remains beneath the Stoa of Attalos (Princeton 1995), εικ. 3].

Χρονολόγηση κατασκευής: 300 π.Χ.

Περίοδοι χρήσης: Ελληνιστική

 

 

Το Τετράγωνο Περιστύλιο οικοδομήθηκε στα τέλη του 4ου αι. π.Χ., προκειμένου να στεγάσει κάποιο από τα δικαστήρια της πόλης. Περίπου το 150 π.Χ. γκρεμίστηκε, για να δώσει χώρο για την ανέγερση της Στοάς του Αττάλου.

 

 

Το κτήριο που προοριζόταν να αντικαταστήσει τα προγενέστερα δικαστήρια ήταν πολύ απλό στο σχέδιο: ένα τετράγωνο περιστύλιο, με εσωτερικές κιονοστοιχίες που περιέβαλλαν μια ευρεία και ανοικτή αυλή. Η πλευρά του κτηρίου ήταν 38,75 μ., ενώ κάθε κιονοστοιχία είχε πλάτος 8,60 μ. Στη δυτική πλευρά υπήρχε μια μνημειακή είσοδος, η οποία επικοινωνούσε με την πλατεία της Αγοράς. Στον απέναντι τοίχο, που έβλεπε στη λιγότερο μνημειακή πλευρά της πόλης, υπήρχε ένα απλό θυραίο άνοιγμα. Το δάπεδο της πλατείας ήταν από πατημένο χώμα και δεν ήταν επίπεδο, αλλά υπερυψωμένο στα νότια, έτσι ώστε να κυλούν τα όμβρια ύδατα και να περισυλλέγονται από δύο αγωγούς κάτω από τη βόρεια κιονοστοιχία.

 

Με την ευκαιρία της κατεδάφισης του κτηρίου πριν από το 150 π.Χ., προκειμένου να ανεγερθεί στη θέση του η Στοά του Αττάλου, και, καθώς απαιτήθηκαν μεγάλα έξοδα για την ολοκληρωτική επανασχεδίαση της νότιας πλατείας, το οικοδομικό υλικό του Περιστυλίου χρησιμοποιήθηκε εξ ολοκλήρου στην ανέγερση της Νότιας Στοάς ΙΙ και έως ένα βαθμό και του σύγχρονου Ανατολικού Κτηρίου.

 

Στη Νότια Στοά ΙΙ έχει ενσωματωθεί το οικοδομικό υλικό από την κρηπίδα, το στυλοβάτη, τους κίονες, το επιστύλιο, την πρόσοψη του πίσω τοίχου, καθώς και τμήματα των θεμελιώσεων στο εσωτερικό. Ενδεχομένως από το ίδιο κτήριο να προερχόταν και η ξυλεία της στέγης, καθώς και τα κεραμίδια. Οι κίονες έφεραν ραβδώσεις και βρίσκονται σε αποστάσεις 3,01 μ., διατηρώντας τα μετακιόνια διαστήματα του περιστυλίου. Ήταν δωρικοί, από ασβεστόλιθο εξαιρετικής ποιότητας.

Επίσης διατηρείται και το πλάτος της κιονοστοιχίας, μετρημένο από τον εξωτερικό τοίχο έως το στυλοβάτη (8,5 μ.). Το υλικό είναι ο γκρίζος σκληρός πωρόλιθος, που συνήθως χρησιμοποιείται στην Αθήνα τον 4ο αι. π.Χ.

 

 

Towsend, R.F., The Athenian Agora XXVII. The East Side of the Agora. The Remains beneath the Stoa of Attalos (Princeton 1995), σελ. 50-106.