Θέση: Μπροστά στη Στοά του Αττάλου, στην ανατολική πλευρά της Αγοράς. Αρ. 35 στο σχέδιο της Αγοράς στον Οδηγό: Μc Camp II, J., The Athenian Agora, A Short Guide to the Excavations, Excavations of the Athenian Agora, Picture Book no 16, American School of Classical Studies (Princeton 2003), σελ. 2 και 24-25.
Χρονολόγηση κατασκευής: Αρχές 2ου αι. μ.Χ.
Περίοδοι χρήσης: Ρωμαϊκή
 
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
 
Το μικρό κυκλικό οικοδόμημα μπροστά από το βόρειο τμήμα της Στοάς του Αττάλου, στην ανατολική πλευρά της Αγοράς, έχει ταυτιστεί με κρήνη. Χτίστηκε στις αρχές του 2ου αι. μ.Χ. Ανασκάφηκε το 1936, ενώ συμπληρωματικές έρευνες έγιναν το 1951.
 
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ
 
Ο Μονόπτερος ναός βρίσκεται μπροστά από το βόρειο τμήμα της Στοάς του Αττάλου, στην ανατολική πλευρά της Αγοράς. Ανασκάφηκε το 1936, ενώ συμπληρωματικές έρευνες έγιναν το 1951. Πρόκειται για ένα κυκλικό στην κάτοψη κτήριο, διαμέτρου 8,10 μ. Ένα τμήμα της θεμελίωσης, που καλύπτει τη μισή περίπου περιφέρεια του κύκλου και αποτελείται μόνο από μία σειρά σκληρών λευκών πωρόλιθων, βρέθηκε στην αρχική του θέση. Η ανωδομή ήταν από 10 αρράβδωτους κίονες από πράσινο μάρμαρο, με ενθέματα σε βαθύ πράσινο και λευκό, οι οποίοι στήριζαν κιονόκρανα σύνθετου τύπου και επιστύλια από πεντελικό μάρμαρο. Στην περιοχή βρέθηκαν επίσης και πλούσια διακοσμημένες βάσεις. Το επιστύλιο φέρει περίτεχνη διακόσμηση από οδόντες και υπερκείμενο αστράγαλο, ενώ το μέτωπο διακοσμείται από ανάγλυφο κόσμημα βλαστών και ανθέων. Η σίμη διακοσμείται από φύλλα λωτού που ανά δύο εναλλάσσονται με μια λεοντοκεφαλή. Το κτήριο στήριζε ένα θόλο από πλίνθους, υλικό το οποίο άφησε αρκετά ίχνη: οι πλίνθοι ήταν διατεταγμένοι οριζόντια και έχουν καμπύλη διατομή στο εσωτερικό. Η χρήση των πλίνθων για τη στέγαση του θόλου είναι αρκετά σπάνια για την περίοδο στην οποία χρονολογείται το κτήριο, στο 2ο αι. μ.Χ., σύμφωνα με την κεραμική που βρέθηκε επί τόπου, αλλά και τις τεχνικές διακόσμησης και δόμησης που χρησιμοποιήθηκαν.
 
Σε μικρή απόσταση από το κτήριο βρέθηκε ένα καμπύλο αρχιτεκτονικό μέλος από μάρμαρο, το οποίο ανάγεται κατά πάσα πιθανότητα στο 2ο αι. π.Χ. και το οποίο θεωρείται ότι περιέβαλλε ένα βωμό ή κάποιο άλλο εξέχον σημείο στο εσωτερικό του Μονόπτερου. Ενδέχεται πάντως να μη συνδέεται με τη συγκεκριμένη δομή.
 
Αν και οι ανασκαφείς υιοθέτησαν τον όρο Μονόπτερος που χρησιμοποιεί ο Βιτρούβιος για ανάλογα κτίσματα, η χρήση του ως ναού δεν είναι σίγουρη. Βάσιμη είναι η άποψη ότι πρόκειται για κρήνη, καθώς στα νότιά του βρέθηκαν ίχνη ενός μολύβδινου αγωγού.
 
Το κτήριο καταστράφηκε ολοσχερώς στα τέλη του 3ου ή στις αρχές του 4ου αι. μ.Χ.
 
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 
Mc CAMP II, J., The Athenian Agora: A Guide to the Excavation and Museum 4 (Athens 1990).
SHEAR, T.L., “The Campaign of 1936”, Hesperia 6 (1937), σελ. 333-381, πίν. IX (ιδίως σελ. 354-357).
THOMPSON, H.A., “Excavations in the Athenian Agora: 1951”, Hesperia 21 (1952), σελ. 83-113, πίν. 19-31 (ιδίως σελ. 102-103).
THOMPSON, H.A. – WYCHERLEY, R., The Agora of Athens. The American Excavations in the Athenian Agora, vol. XIV, American School of Classical Studies at Athens (Princeton 1972), σελ. 203.



Μονόπτερος, Αναπαράσταση σε περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας
 
 
copyright © 2006, ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Το έργο «Ψηφιακή συλλογή Εικονικής Πραγματικότητας "Η αρχαία Αγορά της Αθήνας"» συγχρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Κοινωνία της Πληροφορίας» του Γ' ΚΠΣ.

HellasEuropean UnionInfosoc newInfosoc