Η γλυπτική των Ρωμαϊκών χρόνων είναι άφθονη, αν και σε γενικές γραμμές δε διακρίνεται για την ποιότητά της. Ξεχωρίζει πάντως μια σειρά από έργα δημόσιου χαρακτήρα, κυρίως πορτρέτα επιφανών Ρωμαίων και Αθηναίων. Το πιο γνωστό ρωμαϊκό γλυπτό της Αγοράς είναι ο αποσπασματικός ανδριάντας του αυτοκράτορα Αδριανού, που παραπέμπει τυπολογικά σε άγαλμα από την Ιεράπυτνα της Κρήτης. Ο Αδριανός παριστάνεται με το θώρακα διακοσμημένο με το Παλλάδιο να στεφανώνεται από δύο Νίκες, ενώ πατά πάνω στη λύκαινα που βυζαίνει το Ρέμο και το Ρωμύλο. Ένα από τα ωραιότερα πορτρέτα της Αγοράς είναι η κεφαλή ενός ηλικιωμένου ιερέα της Ίσιδος, των μέσων του 1ου αι. π.Χ., το οποίο, αν και ελληνικό, επηρεάζεται έντονα από τη ρωμαϊκή τέχνη του πορτρέτου των χρόνων γύρω στο 70 π.Χ., ενώ εμφανίζει και αιγυπτιακές επιρροές.
 
Από τη Βιβλιοθήκη του Πανταίνου προέρχονται δύο σημαντικά έργα, οι προσωποποιήσεις της Ιλιάδας και της Οδύσσειας. Πρόκειται για γυναικείες μορφές που φορούν πανοπλία. Μάλλον πλαισίωναν τον καθήμενο Όμηρο, σε σύμπλεγμα που υπέγραφε ο γλύπτης Ιάσων.
 
Ο μεγαλύτερος αριθμός ρωμαϊκών γλυπτών προήλθε από τη λεγόμενη Οικία Ω, στην πλαγιά του Αρείου Πάγου. Η συγκεκριμένη οικία χτίστηκε τον 4ο αι. μ.Χ. και λειτούργησε ως φιλοσοφική σχολή. Εκεί όμως ανασκάφηκαν τρία διαφορετικά πηγάδια που περιείχαν μια σειρά από προγενέστερα έργα, τα οποία χρονολογούνται από τον 4ο αι. π.Χ. έως τον 3ο αι. μ.Χ., όπως δύο αγάλματα της Αθηνάς και του Ηρακλή, η κεφαλή της αρχαϊστικής Νίκης, πορτρέτο γενειοφόρου φιλοσόφου, του θεού Ήλιου, το πορτρέτο του Αντωνίνου του Ευσεβούς και μιας Ρωμαίας δέσποινας, καθώς και πληθώρα μικρότερων ειδωλίων και ανάγλυφων έργων από μάρμαρο. Η θαυμάσια αυτή συλλογή είχε σκόπιμα πεταχτεί στις αρχές του 6ου αι. μ.Χ., ενώ ορισμένα άλλα έργα είχαν υποστεί καταστροφές, πιθανόν από χριστιανούς ζηλωτές.
 
Σημαντική παράμετρος στο εικονιστικό ρεπερτόριο της περιόδου είναι τα ανάγλυφα, ή ακόμα και ολόγλυφα, έργα που διακοσμούν τα πήλινα λυχνάρια της περιόδου των πρώτων χριστιανικών αιώνων. Κοντά στα συνήθη ερωτικά θέματα συναντά κανείς και θέματα με ιδιαίτερο αθηναϊκό ενδιαφέρον, όπως η προτομή της Αθηνάς και η μορφή του Ηφαίστου. Μετά τον 4ο αι. μ.Χ. γίνονται πολύ δημοφιλή και τα λυχνάρια με σύμβολα της εβραϊκής και της χριστιανικής θρησκείας. Πολλά από τα λυχνάρια αυτά έχουν βρεθεί στην Οικία Ω.
 
ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ

1.  
Μουσείο Αγοράς. Αποσπασματικός ανδριάντας του Αδριανού. 117-138 μ.Χ. (Camp, σελ. 230, εικ. 162)
2.  Μουσείο Αγοράς S 133. Πορτρέτο ιερέα της Ίσιδος. 40 π.Χ. Harrison, E.B., Agora I. Portrait Sculpture (Princeton 1953), πίν. 3.
3.  Μουσείο Αγοράς S 2039. Οδύσσεια του Ιάσονα, από τη Βιβλιοθήκη του Πανταίνου. Περίοδος Τραϊανού. (Thompson, Wycherley, pl. 63b).
4.      Μουσείο Αγοράς. Κεφαλή Νίκης από την Οικία Ω. 2ος αι. μ.Χ. (Camp, σελ. 244, εικ. 173).
5.  Μουσείο Αγοράς S 1214. Κεφαλή από Τρίτωνα από την πρόσοψη του Ωδείου. 2ος αι. μ.Χ. (Wycherley, Thompson, pl. 61).
6.  Μουσείο Αγοράς L 1731. Πήλινο λυχνάρι με τη μορφή της Αθηνάς. 3ος αι. μ.Χ. Camp J.M. II, Gods and Heroes in the Athenian Agora, Princeton 1980, p. 6, fig. 7.
 
 
copyright © 2006, ΙΔΡΥΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Το έργο «Ψηφιακή συλλογή Εικονικής Πραγματικότητας "Η αρχαία Αγορά της Αθήνας"» συγχρηματοδοτήθηκε σε ποσοστό 80% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και κατά 20% από εθνικούς πόρους στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Κοινωνία της Πληροφορίας» του Γ' ΚΠΣ.

HellasEuropean UnionInfosoc newInfosoc