Παρόλο που αποτελεί το καλύτερα διατηρημένο κτήριο της νότιας πλευράς της Αγοράς, η Νοτιοανατολική Κρήνη παρουσιάζει αρκετές δυσκολίες στην αναπαράστασή της, έτσι ώστε τα δημοσιευμένα σχέδια των ανασκαφέων να έχουν κριθεί ελλιπή ή ανακριβή σε ορισμένα σημεία. Το κτήριο κατασκευάζεται κατά την Αρχαϊκή περίοδο και διατηρείται ως και τη Ρωμαϊκή. Αναπαρίσταται δηλαδή και στις τρεις φάσεις που παρουσιάζουμε (κλασική, ελληνιστική, ρωμαϊκή).

 

Το εξωτερικό σχέδιο δεν παρουσιάζει δυσκολίες: αποτελείται από τρία τμήματα, ένα κεντρικό δωμάτιο και δύο πλευρικούς χώρους. Δε σώζεται όμως σχεδόν τίποτα από την ανωδομή και ακόμη και η ταύτιση με κρήνη οφείλεται στην ύπαρξη του αγωγού που έφερνε το νερό. Ακολουθήθηκε η υπόθεση, η οποία επιβεβαιώνεται από τις αναπαραστάσεις κρηνών σε αττικά μελανόμορφα αγγεία της Αρχαϊκής περιόδου [π.χ. την υδρία που παρουσιάζει ο Μ. Τιβέριος, Ελληνικά Αγγεία (Αθήνα 1996), σελ. 93, εικ. 56], ότι στα ακριανά δωμάτια έτρεχε νερό από κρουνούς τοποθετημένους στον τοίχο, ενώ ακολουθήσαμε την υπόδειξη των ανασκαφέων, σύμφωνα με την οποία τα πλευρικά δωμάτια ήταν δεξαμενές, που ορίζονταν από κάποιο στηθαίο.

 

Για την ανωδομή υπάρχουν δύο υποθέσεις: η αρχική υπόθεση των ανασκαφέων, οι οποίοι αναπαριστούν γραφικά ένα κτήριο με 3 δωρικούς κίονες στην πρόσοψη [όπως παρουσιάζεται και στο πρόπλασμα της Αγοράς της Αρχαϊκής περιόδου βλ. π.χ. Μc Camp II, J., The Athenian Agora, A Short Guide to the Excavations, Excavations of the Athenian Agora, Picture Book no 16, American School of Classical Studies (Princeton 2003), σελ. 22, εικ. 34]. Η άλλη άποψη διατυπώθηκε από τη Meritt, L.C. [“Some Ionic Architectural Fragments from the Athenian Agora”, στο Studies in Athenian Architecture, Sculpture and Topography presented to Homer A. Thompson (Hesperia Supplement XX, Princeton 1982), σελ. 82-92, πίν. 12-13], που απέδωσε στην κρήνη δύο αρχαϊκά ιωνικά κιονόκρανα και 3 βάσεις ιωνικών κιόνων από νησιωτικό μάρμαρο, που σίγουρα προέρχονται από το ίδιο κτήριο. Η πρόταση αυτή δεν έχει γίνει αποδεκτή από την έρευνα, για το λόγο αυτό προτιμήθηκε για την κατασκευή της τρισδιάστατης αναπαράστασης η αρχική πρόταση αποκατάστασης.

 

Οι εκτεταμένες αλλαγές του α΄ μισού του 4ου αι. π.Χ. δεν επηρεάζουν το εσωτερικό του κτηρίου. Επίσης δεν είναι γνωστή η μορφή του κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο, όταν λειτουργούσαν πολλά ακόμη κρηναία οικοδομήματα στο νότιο τμήμα της Αγοράς, αλλά δεν υπάρχουν και ενδείξεις ότι είχε γκρεμιστεί. Επομένως, διατηρήσαμε το ίδιο σχέδιο για όλες τις φάσεις που κατασκευάστηκαν.

 

Οι ανασκαφείς παλαιότερα έδιναν το όνομα της Εννεάκρουνου του Παυσανία στη συγκεκριμένη κρήνη. Είναι όμως αδύνατο να αποκατασταθεί το σχέδιο έτσι ώστε να περιλαμβάνει εννέα κρουνούς [Mc Camp II, J., The Water Supply of Ancient Athens from 3000 to 86 BC, Dissertation Princeton University (Ann Arbor Microfilms 1978), σελ. 73-94].



Νοτιοανατολική κρήνη, Τρισδιάστατη αναπαράσταση