Παρά τον αποσπασματικό χαρακτήρα της διατήρησής του, λόγω του ότι είναι θαμμένος κατά τα 9/10 κάτω από την τάφρο του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου, ο Βωμός των Δώδεκα Θεών δεν παρουσίασε δυσκολίες ως προς την αναπαράστασή του, αν και οι ποικίλες θεωρίες αναφορικά με τη χρονολογική εξέλιξη του μνημείου και την πιθανή ύπαρξη γλυπτού διακόσμου οδήγησαν στην κατασκευή αρκετών παραλλαγών του αρχικού απλού μοντέλου.

 

Υπάρχουν δύο εκδοχές για τη χρονολόγηση του μνημείου. Σύμφωνα με την Crosby, Μ. [“The Altar of the Twelve Gods in Athens”, στο Commemorative Studies in Honor of Theodore Leslie Shear, Hesperia Supplement 8 (Princeton 1949), σελ. 82-103, πίν. 11-14], η αρχική φάση διαρκεί ως το τελευταίο τρίτο του 5ου αι. π.Χ., οπότε ο βωμός ανακατασκευάζεται με το νέο στηθαίο, και, κατά τον Thompson, H.A. [“The Altar of Pity in the Athenian Agora”, Hesperia 21 (1952), σελ. 47-82, πίν. 14-18], γίνεται η προσθήκη των τεσσάρων αναγλύφων με τις τρεις μορφές. Αυτό το μνημείο θα παραμείνει ως το 2ο αι. μ.Χ., χωρίς αλλαγές. Σύμφωνα με την εναλλακτική πρόταση της Gadberry, L.M. [“The Sanctuary of the Twelve Gods in the Athenian Agora: A Revised View”, Hesperia 61 (1992), σελ. 447-489, πίν. 105-111], το μνημείο της φάσης 1 προέρχεται από την ανακατασκευή του αρχικού κτηρίου μετά το 480 π.Χ. και το μνημείο της φάσης 2 με το ύστερο στηθαίο ανήκει στον 4ο αι. π.Χ.

 

Κληθήκαμε λοιπόν να κατασκευάσουμε τα εξής μοντέλα: 1. Ο βωμός στην πρώτη του φάση, το μνημείο δηλαδή που έστεκε ως το 430 π.Χ., σύμφωνα με την πρώτη άποψη, και ως τον 4ο αι. π.Χ., σύμφωνα με τη δεύτερη. Το μοντέλο αυτό θα χρησιμοποιηθεί για την Κλασική περίοδο αν ακολουθηθεί η δεύτερη υπόθεση 2. Ο βωμός στη δεύτερη φάση, με τα γλυπτά, που θα στέκει και στις τρεις φάσεις (κλασική, ρωμαϊκή, ελληνιστική), σύμφωνα με την πρώτη άποψη. Αν και καταφανώς ξεπερασμένη η θεωρία του Thompson για την τοποθέτηση των αναγλύφων στην πρόσοψη του κτηρίου, με τις σύγχρονες έρευνες να αποδίδουν τα γλυπτά αυτά σε κάποιο ιερό του Ηρακλή [Harrison, E., “The Aged Pelias in the Erechtheion Frieze and the Meaning of the Three-Figured Reliefs”, στο Clark, A.J. – Gaunt, J. – Gilman, B. (επιμ.), Essays in Honor of Dietrich von Bothmer, Allard Pierson Series 14 (Amsterdam 2002), σελ. 137-146], θεωρήθηκε ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα για το ιστορικό της έρευνας, αλλά και αισθητικά ενδιαφέρουσα. 3. Ο βωμός στη δεύτερη φάση, χωρίς τα γλυπτά, που θα στέκει στην Ελληνιστική και τη Ρωμαϊκή περίοδο, αν ακολουθηθεί η δεύτερη άποψη, ή και στις τρεις περιόδους, αν ακολουθηθεί η πρώτη άποψη, χωρίς όμως την προσθήκη των γλυπτών, η οποία έτσι κι αλλιώς δεν έγινε καθολικά αποδεκτή, ακόμη και πριν από την επανεξέταση του μνημείου από την Gadberry. Τελικά επιλέξαμε να υιοθετήσουμε τα συμπεράσματα της Gadberry (δηλ. τη δεύτερη άποψη), επειδή βασίζονται στη στρωματογραφική μελέτη του χώρου και τείνουν πλέον να υιοθετηθούν από το σύνολο των μελετητών.

 

Για το στηθαίο της πρώτης φάσης ακολουθήσαμε την υπόθεση ότι έμοιαζε με αυτό του Μνημείου των Επωνύμων Ηρώων. Για το στηθαίο της δεύτερης φάσης ακολουθήσαμε τις υποδείξεις των ανασκαφέων, οι οποίοι θεωρούν ότι σε γενικές γραμμές ήταν αρκετά παρόμοιο με αυτό της πρώτης φάσης, αν και ελαφρώς μετατοπισμένο και σε διαφορετικές διαστάσεις, με δύο εισόδους τώρα, μία στην ανατολική και μία στη δυτική πλευρά. Το συνολικό ύψος αποκαταστάθηκε στο 1 μ. περίπου. Και σε αυτή την περίπτωση επιλέχθηκε επίστεψη παρόμοια με αυτή του Μνημείου των Επωνύμων Ηρώων [Μc Camp II, J., The Athenian Agora, A Short Guide to the Excavations, Excavations of the Athenian Agora, Picture Book no 16, American School of Classical Studies (Princeton 2003), σελ. 8]. Για το βωμό, ακολουθήσαμε την υπόθεση της αποκατάστασής του σύμφωνα με μια βάση που σώζεται στη βόρεια κλιτύ της Ακρόπολης, στο εσωτερικό της Πύλης Beulé, που είναι από το ίδιο υλικό και έχει την ίδια απόληξη σε έλικες.



Βωμός των 12 θεών, Τρισδιάστατη αναπαράσταση