Το μνημείο αυτό έχει μια συναρπαστική ιστορία, που συνδέεται με τις αλλαγές που επήλθαν στην Αθήνα κατά τη διάρκεια της Ελληνιστικής και της Ρωμαϊκής περιόδου. Επίσης, είναι πολύ καλά γνωστό, καθώς σώζεται μεγάλο μέρος οικοδομικού υλικού και έχει μελετηθεί διεξοδικά, ώστε η μορφή του να είναι πλήρως κατανοητή. Γνωστό από αναφορές της Αρχαϊκής περιόδου, το μνημείο δε φαίνεται να τοποθετείται στη θέση που ανασκάφηκε παρά σε κάποιο προχωρημένο στάδιο του 4ου αι. π.Χ. Επιβιώνει πάντως ως και τη Ρωμαϊκή περίοδο. Οι ανασκαφείς διέκριναν πέντε οικοδομικές φάσεις στην ιστορία του. Δύο μόνο είναι αναγκαίες για τη δική μας παρουσίαση στην Ελληνιστική και τη Ρωμαϊκή περίοδο, η 4η και η 5η. Όμως για λόγους κατανόησης της ιστορίας του, αλλά και προκειμένου να υπάρξει πληρότητα, κατασκευάστηκαν και οι πέντε φάσεις εξέλιξης. Ακολουθήθηκαν παντού οι υποδείξεις της πιο εμπεριστατωμένης αρχιτεκτονικής και αρχαιολογικής του διερεύνησης [Shear, T.L., “The Monument of the Eponymous Heroes in the Athenian Agora”, Hesperia 39 (1970), σελ. 145-222, πίν. 41-58].

 

Υποθετική ως ένα βαθμό είναι η ανασύνθεση του βωμού, με ορθοστάτες που αποτελούσαν την υψηλή βάση του βάθρου, πάνω στους οποίους αναγράφονταν οι ανακοινώσεις που αφορούσαν τις 12 φυλές. Η τοποθέτηση των ανδριάντων πάνω στην επίστεψη του βάθρου είναι υποθετική. Γνωστή είναι μόνο η θέση των ποδιών σε δύο από τις μορφές. Οι μορφές των 10 αρχικών ηρώων (Ιπποθόων, Αντίοχος, Αίας ο Σαλαμίνιος, Λέων, Ερεχθεύς, Αιγεύς, Ακάμας, Κέκρωψ και Πανδίων), των δύο που προστέθηκαν γύρω στο 305 π.Χ. (Δημήτριος και Αντίγονος), ενός που προστέθηκε γύρω στο 220 π.Χ., για να αφαιρεθούν οι δύο πρώτοι και να προστεθεί ο Ευμένης, είναι εντελώς υποθετικές. Παρουσιάζονται δύο γραφικές αναπαραστάσεις, μία του Τραυλού, Ι., και μία, η πιο διαδεδομένη, του Dinsmoor, W.B. Jr. [Mc Camp II, J., Η Αρχαία Αγορά της Αθήνας. Οι Ανασκαφές στην καρδιά της κλασικής πόλης² (Αθήνα 2004), σελ. 124, εικ. 72-73]. Οι διαφορές τους ως προς το αρχιτεκτονικό κομμάτι είναι μηδαμινές. Τρίτη εκδοχή ακολούθησαν οι κατασκευαστές του πλέον προσφάτου προπλάσματος της Αγοράς. Όσον αφορά τον έφιππο ανδριάντα του Αδριανού, η αναπαράστασή του βασίζεται σε ανάλογα μνημεία της Ρωμαϊκής περιόδου.



Μνημείο των Επωνύμων Ηρώων, Τρισδιάστατη αναπαράσταση, κλασική περίοδος



Μνημείο των Επωνύμων Ηρώων, Τρισδιάστατη αναπαράσταση, ελληνιστική περίοδος



Μνημείο των Επωνύμων Ηρώων, Τρισδιάστατη αναπαράσταση, ρωμαϊκή περίοδος